Heemkunde Klein-Brabant​

Geschiedenis van de Vissenholhoeve in Breendonk

en drie andere Breendonkse pachthoeves uit het patrimonium van de Sint-Bernardsabdij

Auteurs : Paul De Borger en Dirk Binon

​

In 1278 kwam Breendonk samen met de rest van Puurs in het bezit van de Sint-Bernardsabdij van Hemiksem. De jonge cisterciënzerabdij (gesticht in 1237) voerde een dynamisch beleid in Puurs en bracht het domein tot bloei. Gronden werden ontgonnen en in pacht gegeven, hoeves gebouwd en verhuurd. Zo bezat de abdij in Puurs tientallen grote en kleine pachthoven. In dit boek vertellen de auteurs het verhaal van vier van die historische hoeves. Ze bevonden zich alle vier in Breendonk.

De ‘Vissenholhoeve’ was de grootste en de enige met een officiële naam. Ze stond in de wijk ‘De Wachting’, meer bepaald in de huidige Zavelstraat. Haar geschiedenis is te traceren tot het begin van de 17de eeuw, maar gaat mogelijk terug tot de middeleeuwen. Het was de grootste pachthoeve van Sint Bernards in Breendonk.
De andere drie hoeves dateren van het einde van de 17de eeuw. Ze waren gesitueerd op de Moorheide, in het huidige centrum van Breendonk. De ‘Hoeve van Feles’ stond tegenover het kruispunt van de Beenhouwerstraat en de Groenstraat. De ‘Hoeve van Kobe Teck’ – de enige van de vier die nog altijd bestaat – vinden we terug in de Jan Hammeneckerstraat. En de ‘Hoeve van Winstenhoven’ lag in de schaduw van de kerk, op het huidige kerkplein.

Het boek situeert de hoeves in het hedendaagse landschap en reconstrueert de evolutie van de gebouwen en de landerijen. We maken kennis met de pachters en hun relatie met de abdij. Tussen de lijnen van oude archiefstukken proberen we ook een glimp op te vangen van het dagelijkse leven op de pachthoeves.
In 1797 werd de Sint-Bernardsabdij door de Franse bezetter opgeheven en haar eigendommen verbeurd verklaard. Ook de vier Breendonkse hoeves werden openbaar verkocht en kwamen in het bezit van private investeerders uit Parijs, Brussel, Mechelen of Vilvoorde. Vanaf dan gingen ze hun eigen weg. Maar wat doorheen hun geschiedenis opvalt, is de standvastigheid van de pachters. Dezelfde families bleven vaak eeuwenlang op de hoeve wonen, ook na de verkoop in 1797. Of ze probeerden de hoeve zelf in handen te krijgen. Sommigen van hen hebben een cruciale rol gespeeld in de ontwikkeling van Breendonk. Dat maakt hun verhaal extra boeiend

​

Kostprijs : 19 euro